Bij het woord crisisopvang moet ik eigenlijk allereerst denken aan aangespoelde Afrikanen en containers vol Chinezen. Nu wil ik dit verhaal niet beginnen met een betoog over grenspolitiek of relativerende opmerkingen over “echte wereldproblemen”. Integendeel: de lotgevallen van de asielzoekers zijn eigenlijk een extreem voorbeeld van hoe fysiek –en niet mentaal/emotioneel- we onze problemen aanpakken. Mensen die van heinde en verre hierheen komen, op zoek naar een beter leven en bij voorbaat al getraumatiseerd [1], krijgen in onze crisisopvang brood & bed in plaats van een warm onthaal, vrede & veiligheid. Oh ironie.
Dit verhaal gaat niet over politiek, noch over fysieke ongemakken. Ik wil jullie laten zien hoe de psychische opvang in ons land georganiseerd is en hoe het is om daar een tijdje te verblijven. Gekkenhuis of jeugdherberg? Zoals ik in mijn eerste verhaal vertelde, hielpen mijn Grote Broer en zijn vriendin me om met mijn paniekaanvallen aan het werk te gaan: door te starten met pillen & praten. Helaas ging dat allemaal niet zo snel en soepel als het nu klinkt. Het aardige van antidepressiva is namelijk dat ze een wekenlange opstartfase hebben voordat ze beginnen te werken – sterker nog, sommige middelen versterken in het begin tijdelijk je klachten. Dus terwijl ik in het gezin van mijn broer logeerde kreeg ik de ene paniekaanval na de andere. Dat is de liefste plek die je je kan wensen in zo’n situatie maar het zal geen verrassing zijn dat het niet vol te houden was. Wat doe je dan? Je belt het circus (huisartsenpost, GGZ, enz.) en als het een beetje meezit, kan je ergens opgenomen worden. Juist ja, opgenomen. Op een blauwe maandag reed mijn moeder me naar Nieuwegein, waar ik in de open afdeling van de crisisopvang “Angst & Stemmingen” [2] een kamertje kreeg. Het was een kamertje als in een jeugdherberg: een bed, een tafel, een stoel en een kast, en vooral Hele Lege Muren. Na twee weken warm nest bij mijn broers gezin was ik aanbeland op Antarctica. Er liep zelfs een pinguïn door de gang te ijsberen. Gelukkig bleek dit later zo’n beetje de meest –excusez le mot- “gekke” huisgenoot te zijn die er tussen zat en was de rest van het gezelschap meestal prettig. Toen ik de crisisopvang binnenstapte wist ik dat echter nog niet. Voor het eerst sinds mijn kindertijd wist ik weer hoe het voelde: HEIMWEE. Allemaal mensen Er is een wereld van verschil tussen een crisisopvang en een langduriger verblijf in een psychiatrische instelling. In de crisisopvang worden mensen opgenomen die even niet thuis kunnen zijn, bijvoorbeeld omdat ze een plotselinge crisis doormaken en een tussenopvang nodig hebben voordat ze het GGZ-circuit inrollen, of omdat ze eens in de zoveel tijd het niet meer aan kunnen en even een time-out nodig hebben. Voorbeeldje van de eerste categorie: huismoeder met zelfmoordpoging. Tweede categorie: ADHD’er wiens hoofd af en toe teveel toeren maakte. In deze crisisopvang heb ik prachtige mensen ontmoet, over wie ik stuk voor stuk een pagina’s zou kunnen schrijven. De ADHD’er die de hele dag in zichzelf gekeerd bezig was zijn hoofd rustig te krijgen, maar die ik met 1 blik kon overhalen voor een rustgevend potje pingpong, ongeacht de tijd. De conservatoriumstudente die af en toe met haar hoofd tegen de muur bonkte en geweldig was om samen appelflappen mee te bakken of om in 2u18 een 1000-stukjes puzzel mee te maken. De aardige autist die muziek van Ludovico Einaudi voor me speelde op de valse piano [3] in de woonkamer en enthousiast meehielp om een eendjesoorlog te veroorzaken. De vrouw die permanent met een iPod in haar oren rondliep om de stemmen niet te horen, die ze naar eigen zeggen zelf gecreëerd had. En en en…nou ja, vraag me dat nog maar eens in de kroeg of bij de thee. Stuk voor stuk: prachtige mensen voor wie ik veel bewondering heb en die ik anders nooit ontmoet zou hebben. Ik hoop dat ze het redden. Maar wat doe je dan de hele dag? Crisisopvang is nadrukkelijk bedoeld als tijdelijke opvang. De opvanglocatie biedt structuur door vaste etenstijden en een soort avondklok [4]. Daarnaast neemt de opvang al je basale zorgen uit handen: er staat driemaal per dag een maaltijd klaar en er komt een schoonmaker langs. Voor sommige categorie-twee-mensen was dat ideaal: zij hoefden even nergens aan te denken en konden helemaal tot rust komen. De newbies hadden echter meer moeite met het losse regime, want onder het motto “je zit hier tot je straks in echte therapie kan” en “je moet vooral niet hospitaliseren, maar leren om jezelf overdag bezig te houden” was er weinig entertainment. Ik vond het een hemel, want de crisisopvang ligt op kruipafstand van klimhal Nieuwegein, er zijn een heleboel puzzels, er was een knutselruimte en ik was al snel matties met de andere jonkies die altijd wel in waren voor een leuk plan. Maar goed, ik heb dan ook wel een talent (/valkuil) om mezelf bezig te houden. De helden Dat je niet geëntertaind wordt, wil niet zeggen dat je aan je lot overgehouden wordt. De helden die de hele boel een beetje in de gaten houden, heten “SPV’ers” oftewel Sociaal-Psychiatrisch Verpleegkundigen. Ze gaan over de medicijnen, zitten aan tafel bij alle maaltijden, houden in de gaten of er wel gecorveed [5] wordt en zijn een groot deel van de tijd beschikbaar om te praten, mensen met pleinvrees te chaperonneren naar de supermarkt, mensen met een woedeaanval te kalmeren, paniekaanvallen te temperen, enzovoorts. Sinds mijn verblijf in de crisisopvang ben ik de interpretatieve waarde van pingpongen en puzzelen gaan inzien; de SPV’ers hebben me heel wat terechte en nuttige opmerkingen gegeven. Wakker worden omdat je kamergenote haar onderlip eraf snijdt Ik had de mazzel dat ik tekende voor vrijwillige opname in een open instelling, wat stukken aangenamer is dan een gedwongen opname in een gesloten instelling. Op het moment dat je hele wereld aan scherven ligt is het sowieso fijn om het eens te zijn met de beslissingen die over jou gaan, in plaats van tot iets gedwongen te worden wat je tegenstaat. Daarnaast zijn gesloten instellingen niet voor de alledaags functionerende ADHD’ers en depressieve huismoeders – daar kom je mensen tegen die problemen hebben waardoor ze niet (voldoende) voor zichzelf kunnen zorgen of een gevaar voor zichzelf of hun omgeving zijn. Zoals gezegd heb ik hier geen ervaring mee, maar één verhaal heeft diepe indruk op me gemaakt: de jongen die vertelde dat hij ’s nachts wakker werd omdat zijn kamergenote haar onderlip afgesneden had. Goedemorgen. Niet gek genoeg? In de crisisopvang ontdekte ik dat ik toch echt niet gek was, dat wil zeggen, dat mijn psychische problemen relatief oplosbaar waren in vergelijking met de problemen van sommige andere mensen. Dat klinkt misschien raar, maar voor mij was het een doorbraak. Ja, ik had een probleem, een flink uit de hand gelopen exemplaar zelfs, en misschien wel meer dan een. Maar de stofjes in mijn hoofd doen het in principe wel goed, ik zat niet aan chronische shit vast. Ik had niet de neiging om met mijn hoofd tegen de muur te bonken, ik hoorde geen stemmen en ik dacht niet dat ik een waardeloos mens was. Na één week in Nieuwegein wouden ze me weer naar huis sturen, maar ik bleef liever nog een weekje langer voor de rust in mijn hoofd en dat mocht gelukkig. En toen? Toen nam ik afscheid van al die gekke mooie mensen en ging ik weer terug naar mijn kamertje aan de Zadelstraat. Meer lezen? Als je dit verhaal uitgelezen hebt en je wilt meer verhalen: lees het boek “Paaz” van Myrthe van der Meer. Het is een fantastisch humorvol boek over het leven met een depressie en opname op een Psychiatrische Afdeling van een Algemeen Ziekenhuis (PAAZ). Je mag hem van me lenen (stuur een bericht) maar je kan hem natuurlijk ook zelf kopen om de auteur te steunen [6]. Liever zien? Liever zien dan lezen hoe het er aan toe gaat in een psychiatrische inrichting vanuit een buitenstaandersblik? De NPO heeft een zesdelige documentaire uitgebracht (Anita wordt opgenomen) waarin Anita Witzier zich een paar maanden heeft laten opnemen in twee verschillende klinieken en de bewoners geïnterviewd heeft. [1] Als je bedenkt dat zowel verhuizen als dierbaren kwijtraken al in de toptienlijstjes staan van traumatische gebeurtenissen, tel dan maar op hoe groot het trauma van een beetje vluchteling kan zijn als hij een driesterren bootreis heeft gehad. [2] Volgens sommige patiënten heette deze afdeling overigens “Angst & Stemmen”. [3] Deze piano was naar verluid vals, omdat een van de “gekken” er ooit een kop koffie in gegooid had. [4] Nee, als ik ging klimmen mocht ik NIET om 23u thuiskomen, gewoon 22u net als iedereen… [5] Maaltijden worden warm afgeleverd, maar de tafels moeten wel gedekt worden en het bestek na afloop afgewassen. Dit is een moment waarop je quality time hebt met je medepatiënten hebt. [6] Zie: www.myrthevdmeer.nl voor de meer informatie en bestelmogelijkheden. Tien euro en vandaag besteld, morgen in huis. En natuurlijk ook gewoon verkrijgbaar in de boekwinkels.
1 Reactie
|