Heb je dat ook, dat je statistiekjes probeert te vertalen naar je eigen omgeving? Als ik bijvoorbeeld hoor dat ongeveer één op de tien mensen wel eens homoseksuele gevoelens heeft, dan reken ik dat meteen om naar mijn werk (4 homo’s op de afdeling? Wie!) of naar een klimhal (elke dag een stuk of 10-15...da's best veel!). Nou, maak je borst maar nat: één op de vijf Nederlanders heeft een paniekstoornis (gehad). Dat zijn er meer dan er homo’s op mijn werkafdeling rondlopen! En dan heb ik het nog niet eens over die één op de drie die ooit in zijn leven met de psychiatrie in aanraking komt. Ja, dat betekent dus dat als je lekker in de bioscoop zit, hetzij je linker- of je rechterbuurman of jijzelf ooit in de psychiatrie belandt, aldus Marjolijn van Kooten en Bram Bakker in hun theatershow “Geen Paniek”. Zoals ze het zelf zo mooi verwoorden: “Met paniek bedoel ik niet het gevoel dat je overvalt als je bij de kassa staat en ontdekt dat je portemonnee nog thuis ligt, of wanneer je bijna voor een rijdende tram stapt. In mijn wereld is dat een ‘lichte ongerustheid’. Een paniekaanval is heel wat anders. Stel je even voor dat je in de auto zit, je rijdt lekker door, 130 kilometer per uur en OPEENS is er een bocht die je niet had zien aankomen en je gaat in volle vaart op de vangrail af. Voel je? Van de ene op de andere seconde druipt het zweet van me af, mijn hart bonkt mijn borstkas uit, ik voel me misselijk en de zenuwen gieren door mijn lijf. En ik heb daar geen snelweg voor nodig; dat gevoel kan me gewoon thuis, zittend op de bank, overspoelen.” Terug naar paniekstoornissen. Marjolijn van Kooten is een cabaretière met een angststoornis – onmogelijke combi, zou je zeggen. Afgelopen jaar ging ik naar een theatervoorstelling die zij maakte samen met de tegendraadse psychiater Bram Bakker. De voorstelling kan ik voor 50% aanraden: Marjolijn was geniaal (bijvoorbeeld aan de piano waarbij ze 100 fobieën opratelt en halverwege met een gezonde dosis zelfspot roept “en dan nu allemaal samen: het refrein!”), Bram Bakker mislukte voor mijn gevoel in een poging cabaret en hoorcollege te mixen. Het gebeurt niet vaak dat je ná een goede theatervoorstelling het bijbehorende boek leest en dat het beter is dan de voorstelling zelf. Het gebeurt mij evenmin vaak dat ik enthousiast ben over een boek vóórdat ik het al helemaal uitgelezen heb. Fragment uit “Schijtluis”; Marjolijn beschrijft haar eerste bezoek aan een psycholoog (niet Bram). “De man die me komt ophalen bevestigt al mijn vooroordelen over mensen uit deze sector. Hij draagt schoenen met spekzolen en straalt onzekerheid uit. Hoe moet ik van hem nou wat leren? Ik kan zo’n man echt niet serieus nemen. Toch helpt het me dat ik hem een beetje een sukkel vind; ik voel daardoor niet de noodzaak om indruk op hem te maken en durf voor het eerst tegen iemand anders dan mijn vriend eerlijk te zijn over mijn angst.” k wil hier even ongegeneerd reclame maken (zonder enig eigenbelang overigens). Marjolijn schrijft met bewonderenswaardige humor over angststoornissen, de symptomen, duizend en één pogingen om er iets aan te doen en het leven ermee (wat in geval van een cabaretier verrassende verhalen oplevert). Naast een autobiografisch, chronologisch verhaal wat langzaam opbouwt van “een beetje paniekklachten” tot “leven met een angststoornis”, doorspekt ze het boek met achtergrondinformatie en ervaringscommentaar van BN’ers zoals Sylvia Witteman, Ingmar Heytze en René van der Gijp. Dit levert geen warrig weefverhaal op zoals je misschien nu vreest, maar een zeer afwisselend en zelfs een beetje spannend boek. Marjolijn van Kooten schrijft over paniekstoornissen zoals Myrthe van der Meer over depressies en psychiatrische ziekenhuizen [1]: vol humor, met spanningsboog en zeer leerzaam. Ik vond het prachtig om eens een levensverhaal van een collegapatiënt van A tot Z te lezen, inclusief ups en downs, zwarte humor, voortschrijdend inzicht, ezelstenen, zelfspot, rare vriendschappen en nog raardere trekjes (zeer herkenbaar: je komt op een nieuwe plek en checkt meteen waar de dichtstbijzijnde wc is). In Schijtluis laat Marjolijn van Kooten zien hoe een paniekstoornis schijnbaar gewone levensdingen tot totaal onmogelijke bergen kan maken (overigens niet zo herkenbaar voor mij). “(…) Waar ik me onder andere zorgen om maakte is hoe ik het zou moeten aanpakken als ik de Staatsloterij zou winnen. Want achterop het lot staat: “Prijzen boven de €10.000 kunt u op het hoofdkantoor van de Nederlandse Staatsloterij op afspraak op uw rekening laten bijschrijven. Paleisstraat 5, Den Haag.” Ging ik opzoeken waar dat is. En dat is dus in het centrum van Den Haag. Waar het natuurlijk druk is. Waar de kans op een paniekaanval groot is. Bij de gedachte alleen al brak het zweet me uit. Een tijdje heb ik daarom geen Staatsloten meer gekocht, om geen risico te lopen. Voor je het weet ben je de lul.” Kortom: lees dit boek! Lezenswaardig voor collega-paniekpatiënten (20% van jullie dus), familie en vrienden van paniekpatiënten (40%?) en gewoon geïnteresseerde burgers of mensen die van humor houden (restpercentage). Te leen bij mij vanaf volgende week, daarnaast ook gewoon verkrijgbaar via de betere boekhandels [2], haar eigen website [3] en bol.com [4]: Marjolijn van Kooten - “Schijtluis” . [1] Wat, ken je Myrthe van der Meer niet??? Ze schreef twee briljante boeken die dropen van de zwarte humor over het gestoorde leven in een psychiatrisch ziekenhuis en alles wat daarbij komt kijken: PAAZ en UP. Zie www.myrthevdmeer.nl.
[2] Bijvoorbeeld Van der Velde: www.boekhandelvandervelde.nl. [3] marjolijnvankooten.nl/boek/schijtluis/ [4] www.bol.com/nl/p/schijtluis/9200000027390094/
0 Reacties
|